PSY-PGx
PSY-PGx
  • PSY-PGx
  • VOOR PATIENTEN
  • VOOR BEHANDELAARS
  • AANMELDEN
  • Contact ons
  • VEEL GESTELDE VRAGEN
  • het PSY-PGx Project
  • Nieuws
  • Nieuws - Archief
  • Stagemogelijkheden
  • Meer
    • PSY-PGx
    • VOOR PATIENTEN
    • VOOR BEHANDELAARS
    • AANMELDEN
    • Contact ons
    • VEEL GESTELDE VRAGEN
    • het PSY-PGx Project
    • Nieuws
    • Nieuws - Archief
    • Stagemogelijkheden
  • PSY-PGx
  • VOOR PATIENTEN
  • VOOR BEHANDELAARS
  • AANMELDEN
  • Contact ons
  • VEEL GESTELDE VRAGEN
  • het PSY-PGx Project
  • Nieuws
  • Nieuws - Archief
  • Stagemogelijkheden

Nieuws

Voorjaarsdag NVKF&B 11 april 2025

  

Yes, we hebben drie posters gescoord voor de Voorjaarsdag van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Farmacologie&Biofarmacie (NVKF&B) op 11 april op het AMC te Amsterdam.


Sanah Bedi:
Pharmacogenetics in Psychiatry: a Case Series Demonstrating the Clinical Impact of Genetic-Guided Treatment


Annabel van der Hulst-Zuurbier:
Effectiveness of Pharmacogenetics in the Treatment of Major Depressive Disorder with Antidepressants


Kristian Kleine-Schaars:
Dutch Pharmacogenetics Working Group (DPWG) Guideline for the Gene-Drug Interaction Between CYP2D6 and CYP2C19 and Tricyclic Antidepressants.

Medicatie op Maat is de toekomst

Mede dankzij Europese Horizonsubsidie

  

Wat als je medicijnen krijgt voorgeschreven, maar ze werken niet? En de volgende medicijnen leveren ook geen resultaat op? Of je krijgt hinderlijke bijwerkingen? Het is een probleem waar talloze mensen mee kampen.


In de psychiatrie is het zelfs nog belastender. Naar schatting twee derde van patiënten die starten met psychiatrische medicatie moet via trial-and-error zoeken naar het juiste geneesmiddel in de juiste dosering. Los van het persoonlijke leed, levert dit een geschatte kostenpost op van miljarden euro per jaar wereldwijd. Met de huidige toename van depressies en angststoornissen, de schaarste aan psychiaters, en de bezuinigingen in de GGZ wordt het hoog tijd voor medicatie op maat door het toepassen van farmacogenetica, wat aantoonbaar kosten reduceert.


Genen ontrafeling
Onze eigen genen kunnen er namelijk de oorzaak van zijn dat bepaalde medicatie niet goed werkt (of tot bijwerkingen leidt). DNA-variaties leiden tot verschillen in de activiteit van enzymen die geneesmiddelen metaboliseren (omzetten). Wie als arts in staat is om iemands genen te ontrafelen, heeft de sleutel in handen voor medicatie op maat. Dit onderzoek naar het effect van geneesmiddelen op basis van persoonlijke genen heet farmacogenetica.


Polikliniek farmacogenetica
Farmacogenetica toepassen in de psychiatrische patiëntenzorg is betrekkelijk nieuw, grensverleggend en veelbelovend. Een voorbeeld van out-of-the-box denken. Psychiater & klinisch farmacoloog Roos van Westrhenen is één van de pioniers en inmiddels een autoriteit op dit gebied. Van Westrhenen startte in 2017 een polikliniek voor farmacogenetica, sinds 2019 gevestigd bij Parnassia Groep in Amsterdam.


Europese Horizonsubsidie
De Europese Unie heeft het belang van farmacogenetica binnen de psychiatrie onderkend en beloonde het werk van Roos van Westrhenen met een subsidie van acht miljoen euro in het kader van EU Horizon 2020, het platform ter bevordering van onderzoek en innovatie. Dankzij het binnenhalen van deze prestigieuze EU-subsidie heeft van Westrhenen nu de mogelijkheid haar eigen polikliniek Farmacogenetica bij Parnassia Groep in Amsterdam internationaal uit te rollen.


Gepersonaliseerd advies
Op de poli in Amsterdam zijn patiënten die bijwerkingen of gebrek aan effect hebben gehad bij een antidepressivum of antipsychoticum van harte welkom voor onderzoek. Niet alleen goed nieuws voor patiënten, maar ook voor doorverwijzers. Doel: snellere genezing zonder tijdsverspilling aan het uitproberen van verkeerde medicijnen.

  

Contact: farmacogenetica@parnassiagroep.nl

Relevante links

Het PSY-PGx Project'Door rekening te houden met DNA kun je medicatie beter afstemmen' | Parnassia GroepCost-effectiveness of pharmacogenomic-guided treatment for major depression - PubMed (nih.gov)

PSY-PGx in World Psychiatry - Februari 2025

'World Psychiatry' is nu het hoogst scorende wetenschappelijke tijdschrift op impact factor in de psychiatrie voor negen jaar op rij. Het volgende artikel is de recente contributie van PSY-PGx aan World Psychiatry

Download PDF

Polikliniek Farmacogenetica in de Trouw

Download PDF

Stichting Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen

Klinisch Wetenschappelijke Vergadering op 13 september

Op de Klinisch Wetenschappelijke Vergadering van de Stichting Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen op vrijdag 13 september 2024, geeft Prof. Dr. Roos van Westrhenen een praatje over het PSY-PGx onderzoek van 14.00 – 17.00 uur. 


Meer info op de website: https://www.kenniscentrumbipolairestoornissen.nl/ 

K.N.P.S.V. Congres

 Tijdens het Hemelvaartsweekend organiseert de Koninklijke Nederlandse Pharmaceutische Studenten Vereniging (K.N.P.S.V.) haar jaarlijkse Congres. Tijdens het Congres worden zowel educatieve als sociale activiteiten georganiseerd. Een van deze activiteiten is een wetenschappelijk symposium. Dit jaar is het thema van het symposium ‘Schizofrenie’. Gedurende het symposium zal een mix van onderzoekers, apothekers en psychologen het onderwerp schizofrenie en de behandeling door middel van medicatie verder toelichten. Dit alles zal plaatsvinden onder leiding van dagvoorzitter Selene Veerman. Onderwerpen als clozapine, innovatieve antipsychotica, man-vrouw verschillen, het genetisch paspoort en psychosen zullen verder toegelicht worden door sprekers Marieke Beex-Oosterhuis, Maarten Bak, Roos van Westrhenen en Bodyl Brand.
Het symposium zal plaatsvinden op vrijdag 10 mei op groepsaccommodatie ‘De Hoof’ te Someren (De Hoof 18, 5712 LM Someren). Ontvangst start om 9.30 uur en naar verwachting zal het symposium vanaf 16.00 uur afgesloten worden met een borrel. Aan dit symposium zijn vanuit de KNMP en NVZA 4 accreditatiepunten toegekend. De kosten zullen €120,- bedragen (de prijs is inclusief koffie & thee, lunch en borrel). Apothekers kunnen zich aanmelden door te mailen naar knpsvcongres@gmail.com .

Meer informatie

Interview met prof. dr. Roos van Westrhenen

Download PDF

WPA nieuwsbrief maart 2024

Download PDF

WPA richtlijnen gepubliceerd

Brochure: genetica & farmacogenetica in de psychiatrie

RIchtlijnen voor het gebruik van genetica en farmacogenetica in de psychiatrie zijn nu nog toegankelijker en beschikbaar voor behandelaren wereldwijd.


De Genetics Section (genetica afdeling) van de World Psychiatric Association (WPA) heeft een brochure opgesteld met aanbevelingen over genetica en farmacogenetica in de psychiatrie. 

De brochure bevat een beknopte samenvatting van de klinische richtlijnen voor psychiaters en zijn beschikbaar voor iedereen (open access), die goedgekeurd zijn door de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie in 2020 (van Westrhenen e.a. 2021), en om de kloof te overbruggen tussen de reeds beschikbare technische richtlijnen en een praktische toepassing in de klinische praktijk.

Deze brochure stelt eenvoudige en gemakkelijk toepasbare informatie beschikbaar, die behandelaren kunnen aannemen in hun klinische praktijk zonder volledige teksten op verschillende websites of wetenschappelijke publicaties te hoeven lezen. Met deze brochure kan farmacogenetica worden verspreid in alle 147 landen die lid zijn van de WPA.


Lees de brochure hieronder. 

Download PDF

Workshop in India door prof Roos van Westrhenen

30 en 31 januari 2024

Op 30 en 31 januari 2024 geeft prof. dr. Roos van Westrhenen, hoofdonderzoeker van het PSY-PGx project, een workshop over farmacogenetica in de psychiatrie, samen met Dr. Smita Deshpande en Dr. Kedar Joshi. De lezing wordt georganiseerd in St John's Medical College Hospital voor oa psychiaters, medische genetici, farmacologen en onderzoekers.

Download PDF

Ervaringsvideo's over farmacogenetica in de psychiatrie

Lange versie

Korte versie

 In deze informatievideo's zijn mensen geïnterviewd over hun positieve ervaringen met farmacogenetica in de psychiatrie. Voor sommige mensen kan farmacogenetica helpen bij het vinden van passende medicatie, maar niet iedereen heeft er baat bij.  

De personen in deze video's hebben niet deelgenomen aan de PSY-PGx studie, en hun getuigenissen zijn niet bedoeld om patiënten te motiveren om deel te nemen. 

Thema avond gepersonaliseerde medicatie: 21 juni

Medicatie en dosering afstemmen op jouw DNA, kan dat?

Farmacogenetica wordt in Nederland steeds vaker toegepast en er ligt een grote toekomst open. Daarvoor moet per patiënt eerst een zogeheten genotypering worden gemaakt. Nederland lijkt het eerste land te zijn waar genotyperingen worden vergoed door de zorgverzekeraars (op indicatie).  In samenwerking met de ADF stichting heeft PsyQ een thema-avond georganiseerd over gepersonaliseerde medicatie op woensdag 21 juni 2023 in Amsterdam.  De ADF stichting is dé patiëntenorganisatie voor iedereen die te maken heeft met angst of dwang 


De thema-avond was zowel online als op locatie bij te wonen.


Lees het originele artikel op de ADF-website of hieronder: 

Gepersonaliseerde Medicatie is de toekomst – mede dankzij Europese Horizonsubsidie

Wat als je medicijnen krijgt voorgeschreven, maar ze werken niet? En de volgende medicijnen leveren ook geen resultaat op? Of je krijgt hinderlijke bijwerkingen? Het is een probleem waar talloze mensen mee kampen. En in de psychiatrie is het zelfs nog belastender. 


Naar schatting 2/3 van patiënten die starten met psychiatrische medicijnen moet via trial-and-error zoeken naar het juiste geneesmiddel in de juiste dosering. Naarmate de tijd doortikt en hun aandoening niet geneest en wellicht zelfs verslechtert, worden zij moedeloos. Nog los van het persoonlijke leed, levert dit een geschatte kostenpost op van miljarden euro per jaar wereldwijd.  


Inmiddels zijn er steeds meer aanwijzingen dat onze eigen genen er de oorzaak van kunnen zijn dat bepaalde medicatie niet goed werkt of tot bijwerkingen leidt. Populair gezegd: de genen van de één reageren niet zoals de genen van een ander. DNA-variaties leiden tot verschillen in de activiteit van enzymen die geneesmiddelen metaboliseren (omzetten). Het onderzoek naar het effect van geneesmiddelen op basis van persoonlijke genen heet farmacogenetica.  


De farmacogenetica toepassen in de psychiatrische patiëntenzorg is betrekkelijk nieuw, grensverleggend en veelbelovend. Een voorbeeld van out-of-the-box denken. De eerste aftastende studies dateren van 2012 en sinds 2017 komt het onderzoek echt op stoom. Psychiater & klinisch farmacoloog Roos van Westrhenen is één van de pioniers en inmiddels een autoriteit op dit gebied. Zij zette in 2017 een polikliniek op voor farmacogenetica, eerst aan het Erasmus MC, en verplaatste deze in 2019 naar PsyQ/Parnassia groep in Amsterdam. 


De Europese Unie onderkende het grote belang van haar werk en beloonde dit met een subsidie in het kader van EU Horizon 2020, het platform ter bevordering van onderzoek en innovatie. Dankzij het binnenhalen van deze prestigieuze EU-subsidie heeft Van Westrhenen nu de mogelijkheid haar eigen polikliniek Farmacogenetica bij PsyQ/Parnassia Groep in Amsterdam internationaal uit te rollen. Samen met haar team kan zij nu verder de diepte in bij King’s College Londen en de Universiteit Maastricht, waar zij tevens aanstellingen heeft. 


Recent is de klinische studie, die onderdeel is van het project, gestart (patiëntinclusie). Dit is ook goed nieuws voor doorverwijzers. Het doel: snellere genezing met een verbetering van kwaliteit van leven en geen verspilling meer van tijd met verkeerde medicijnen. 


Farmacogenetica wordt in Nederland steeds vaker toegepast en er ligt een grote toekomst open. Daarvoor moet per patiënt eerst een zogeheten genotypering worden gemaakt. Nederland lijkt het eerste land te zijn waar genotyperingen worden vergoed door de zorgverzekeraars (op indicatie). Hiermee kan tijd wordt gewonnen en per saldo geld wordt bespaard. Gezien de snel dalende kosten van genotyperingen is de internationale verwachting dat farmacogenetica wereldwijd op steeds groter schaal zal worden ingezet. 


VOOR MEER INFORMATIE: farmacogenetica@parnassiagroep.nl  M:+31(0)657940368  

Website EU Horizon2020 Project: www.PSY-PGx.nl (ook voor informatie over aanmelden) 


Relevante links: 

  • ‘Door rekening te houden met DNA kun je medicatie beter afstemmen’ | Parnassia Groep 
  • Tegenlicht Meet Up #180 : Mijn DNA – Pakhuis de Zwijger 
  • https://dezwijger.nl/programma/diagnose-dna 
  • Psychische zorg aan de hand van je DNA: het kán – Rijnmond  



Lees het originele artikel op de ADF-website.

Persoonlijke dosering antidepressiva mogelijk door genetica

Dit artikel is gepubliceerd op zorgkrant.nl op 10 mei.

Patiënten met een ernstige depressie worden vaak behandeld met tricyclische antidepressiva (TCA) als een eerste antidepressivum niet effectief is. 


Hoe snel patiënten antidepressiva afbreken, hangt sterk af van de genetische code van de CYP450-enzymen die daarvoor verantwoordelijk zijn. Is de genetisch bepaalde afbraaksnelheid bekend, dan kan daar de dosering van antidepressiva (TCA’s) op worden gebaseerd, schrijven onderzoekers van het Radboudumc en hun Nederlandse collega’s in een artikel in JAMA Network Open. Op die manier krijgt de patiënt bijna een week eerder een optimale dosis tegen depressie, in vergelijking met de huidige aanpak.


Patiënten met een ernstige depressie worden vaak behandeld met tricyclische antidepressiva (TCA) als een eerste antidepressivum niet effectief is. TCA’s verhogen de beschikbaarheid van neurotransmitters (serotonine en noradrenaline) in de hersenen waardoor bij veel patiënten de depressieve symptomen afnemen. Maar de behandeling heeft ook nadelen. Het duurt bijvoorbeeld al gauw enkele weken voordat de juiste dosering gevonden is. Daarnaast geeft de medicatie vaak bijwerkingen zoals een droge mond, maag-darmklachten, gewichtstoename, verwardheid of seksuele problemen.


Afbraaksnelheid
TCA’s (zoals nortriptyline, clomipramine en imipramine) zijn de oudste groep medicijnen tegen depressie. Voordeel van deze groep antidepressiva is dat bekend is bij welke concentratie in het bloed de werkzaamheid optimaal is; dit wordt de therapeutische plasma concentratie genoemd. “Het interessante is”, zegt Joost Janzing, psychiater in het Radboudumc, “dat die concentratie voor een belangrijk deel afhankelijk is van de snelheid waarmee dat medicijn in het lichaam wordt afgebroken. Bij die afbraak speelt het enzym cytochroom P450 een grote rol. Van dat enzym bestaan verschillende varianten, zoals CYP2D6 en CYP2C19, die ieder ook weer variaties in de genetische code kunnen hebben. En je raadt het misschien al, maar afhankelijk van die genetische code werkt dat enzym uiteindelijk enorm hard, normaal of maar een klein beetje.”


Persoonlijk profiel
Met deze kennis is bij elke individuele patiënt de snelheid van de medicijnafbraak vooraf te bepalen. Ken je de genetische code, dan kun je daar de dosering van de TCA’s op aanpassen. “In principe zou je dan sneller de juiste therapeutische plasma concentratie kunnen bereiken”, zegt psychiater en eerste auteur van het artikel Niels Vos, “en dat is precies wat we de afgelopen jaren hebben onderzocht. In ons onderzoek hebben we voor het eerst in de klinische praktijk de richtlijnen voor aangepast doseren van tricyclische antidepressiva onderzocht die zijn opgesteld door de Werkgroep Farmacogenetica in de KNMP. De resultaten hebben we nu gepubliceerd in een artikel in JAMA Network Open.”


In het Radboudumc, Erasmus MC, Catharina Ziekenhuis en Pro Persona namen uiteindelijk 111 patiënten deel aan het gerandomiseerde onderzoek; 55 patiënten kregen de gebruikelijke TCA behandeling en 56 patiënten volgden een TCA behandeling die op hun persoonlijke ‘cytochroom profiel’ was gebaseerd. Globaal geldt dan, dat hoe sneller de patiënt zijn medicijnen afbreekt, hoe hoger de dosis medicijnen moet zijn om die versnelde afbraak te compenseren.


Farmacogenetica zinvol
Het onderzoek laat zien dat de farmacogenetische aanpak in dit geval vruchten afwerpt. Janzing: “Bij de gebruikelijke behandeling bereik je de juiste therapeutische concentratie in het bloed na gemiddeld 22 dagen. Bij de farmacogenetische aanpak zitten we daar al na 17 dagen op, een afname van ruim 22 procent. Het effect op de depressie is in beide groepen vergelijkbaar, maar er was ook  sprake van een snellere daling van bijwerkingen.

Gebruik van farmacogenetica wordt al lang genoemd als een methode waarmee de behandeling van patiënten geoptimaliseerd kan worden. Toch wordt het in de concrete praktijk nog altijd maar beperkt toegepast. Janzing: “Voor een deel komt dat door het gebrek aan goed uitgevoerd gerandomiseerd onderzoek waarbij de farmacogenetische aanpak wordt vergeleken met de standaard behandeling. Dit onderzoek laat zien dat TCA dosering voor de individuele patiënt op basis van farmacogenetica veilig kan plaatsvinden en zinvol kan zijn."
­

Bron: Radboud UMC


Lees het originele artikel op zorgkrant.nl.

Patiënten informatie sessie

11 april 2023 te Amsterdam

Op 11 april 2023 werd er in Amsterdam een informatie sessie georganiseerd over het PSY-PGx project voor patiënten en patiëntenverenigingen. Deze avond wordt georganiseerd in samenwerking met patiënten organisatie GAMIAN.  


Lees hieronder de uitnodiging. 

Inclusie van de eerste deelnemer van PSY-PGx!

Vrijdag 24 februari 2023

Deze week is de eerste deelnemer van de PSY-PGx studie geïncludeerd!

Copyright © 2025 PSY-PGx - Alle rechten voorbehouden

Ondersteund door

  • PSY-PGx
  • Privacybeleid
  • Contact ons
  • VEEL GESTELDE VRAGEN
  • ONS TEAM
  • BROCHURE
  • Nieuws